ศูนย์ดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care)

ศูนย์ดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care)

ศูนย์ดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) เป็นการดูแลควบคู่กับการรักษาทางการแพทย์ เน้นการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว ลดความทุกข์ ด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ คำนึงถึงความต้องการและความปรารถนาของผู้ป่วยและครอบครัวร่วมด้วย


หลักการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย Palliative care มีวิธีดังต่อไปนี้

1. ประเมินอาการของผู้ป่วย
แพทย์และพยาบาลจะประเมินอาการของผู้ป่วย ทั้งอาการปวด ปัญหาการหายใจ ปัญหาการกลืน ความอ่อนล้า อาการท้องผูก ปัญหาคลื่นไส้ อาเจียน ปัญหาเรื่องแผลกดทับ และปัญหาทางกายภาพอื่น ๆ ว่ามีแนวโน้มจะเป็นไปอย่างไร อยู่ในขั้นไหน ควรต้องได้รับการดูแลอย่างไรบ้าง

2. รักษาแบบประคับประคองตามอาการ
การรักษาผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบ Palliative care จะมุ่งเน้นไปที่การรักษาเพื่อลดทอนความเจ็บปวดที่อาจเกิดขึ้น หรือป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้น รวมไปถึงการดูแลผู้ป่วยให้มีความสะดวกสบายตรงต่อความต้องการของตัวผู้ป่วยเองและญาติของผู้ป่วยมากที่สุด

3. ดูแลแบบองค์รวม
นอกจากปัญหาสุขภาพทางกายแล้ว การดูแลแบบ Palliative care ยังจะดูแลด้านจิตใจ อารมณ์ ความเป็นอยู่ สภาพแวดล้อมของผู้ป่วยด้วย ทั้งนี้ก็เพื่ออำนวยความสะดวกและเพื่อให้ผู้ป่วยมีความสุขมากที่สุด

4. เคารพสิทธิของผู้ป่วยและครอบครัว

การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบ Palliative care จะให้ผู้ป่วยและครอบครัวได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจถึงแนวทางและเป้าหมายในการดูแล ทั้งนี้ทางผู้ดูแลจะให้ความเคารพในค่านิยม ความเชื่อ และศาสนาของผู้ป่วยและครอบครัวด้วย

5. ไม่ยื้อความทรมาน และไม่เร่งอัตราการเสียชีวิต

การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย แบบ Palliative care จะอยู่ภายใต้ปรัชญาที่ว่า จะไม่ใช้เครื่องมือแพทย์หรือความรู้ทางการแพทย์เพื่อยื้อความทรมานโดยไม่เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยในขณะเดียวกันก็ไม่ใช่การเร่งหรือช่วยให้ผู้ป่วยเสียชีวิตเร็วกว่าการดำเนินโรคตามธรรมชาติ

6. ดูแลภายใต้ทีมสหวิชาชีพ

การดูแลผู้ป่วยจะดำเนินการโดยทีมสหวิชาชีพ ซึ่งจะมีการประสานงานระหว่างบุคลากรสาธารณสุขหลากหลายสาขา เพื่อให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัวดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ที่สำคัญยังมีการตระหนักอยู่เสมอว่าครอบครัวก็เป็นส่วนหนึ่งของทีมดูแลผู้ป่วยด้วย

7. ดูแลตั้งแต่แรกเริ่มจนหลังผู้ป่วยเสียชีวิต

การดูแลจะมีความต่อเนื่องตั้งแต่ระยะแรก ๆ ของโรค จวบจนกระทั่งหลังจากผู้ป่วยเสียชีวิต ทั้งนี้การดูแลผู้ป่วยด้วยวิธี Palliative care ยังจะมีรายละเอียดปลีกย่อยตามอาการและโรคของผู้ป่วยแต่ละราย แต่อย่างไรก็ยังคงมีเป้าหมายเดียวกันคือเป็นการดูแลที่จะทำให้ผู้ป่วยมีความสุขและมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ จวบจนลมหายใจสุดท้ายของชีวิต

ขอขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
สำนักการพยาบาล กระทรวงสาธารณสุข
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่